Бал – һаулыҡ сығанағы

Маҡсат:

• Балаларҙы башҡорт халҡының хаҙинаһы менән таныштырыу;
• Балдың файҙаһын иҫкә төшөрөү;
• Башҡорт халыҡ аштарына һөйөү тәрбиәләү;

Методик алым:

— Сәйәхәт

Йыһазландырыу:
Һүрәттәр, схемалар, умарта, бал косметикаһы, бал, бал ҡорттары.

Дәрес барышы:
— Балалар, мин һеҙгә йомаҡ әйтәм, ә һеҙ тыңлағыҙ.

Йылан түгел, үҙе саға,
Ҡош түгел оса.
Бал ҡорто

— Беҙ бөгөн бал ҡорттары тураһында һөйләшәсәкбеҙ. Иғтибар менән мине тыңлайбыҙ.
— Ҙур баҡса, ла кескәй өйҙә
Умарталар теҙелгән, бер- бер артлы
Осоп тора бал ҡорттары безелдәп,
Бал ҡорттары оса ғына
Йүкәләр сәскәһенә,
Нур һаҡлана кескәй генә
Эшсән йән эйәһендә.
шиғыр нимә тураһында?

(Балаларҙы активлаштырыу, тулы яуап алыу.)

— Бөгөн беҙ тағыла һеҙҙең менән башҡорт халҡының бер хазинаһы тураһында һөйләшәсәкбеҙ. Ул бал, үҙенә ул бик күп байлыҡтарҙы йыйған.

(шул ваҡытта берәүҙең илағаны ишетелә)

— Кем илай?

(Бал ҡортто илап инә.)

— Мин Нәҙекәйбил.

(Илай һәм үҙенең ҡайғыһын һөйләп бирә.)

— Балалар ысынлапта сәскәләр, бал ҡорттары ла юҡ, көслө ел осорған.
— Беҙгә Нәҙекәйбилгә ярҙам итер кәрәк, ә уның өсөн беҙ бал ҡорттарына әүереләбеҙ һәм бал ҡорттары иленә осайыҡ.

(Балалар түңәрәккә торалар, талғын ғына көй уйнай,
уларға битлектәр кейҙерәләр.)

— Нәҙекәйбил һинең дуҫтарың күбәйҙе, бергәләшеп сәйәхәтте башлайыҡ.

Беренсе туҡталыш: Таҡтала солоҡ һүрәттәре тора

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Белгестәр әйтеүенсә, бал ҡорто илле млн. йыл элек барлыҡҡа килгән.
— Шул ваҡытта бал ҡорттары ҡайҙа йәшәгәндәр икән?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Ошо солоҡ һүҙенән солоҡсолоҡ барлыҡҡа килгәндә инде. Солоҡсолоҡ нимә ул?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Балалар хәҙерге ваҡытта солоҡсолоҡ бар микән?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Башҡортостан республикаһының ҡайһы төбәктәрендә киң таралған?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

Икенсе туҡталыш:
— Икенсе таҡтала умарта һүрәте тора.
— Умарта бал ҡортоноң өйө. Ул унда йәшәй, туҡлана, бал йыя.
— Балалар, бал ҡорттары балды ҡасан йыялар?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Һыуыҡ төшкәс бал ҡорттары нимә эшләйҙәр? Улар йоҡларға яталар. Көҙ көнө умартасы уларҙы айырым һаҡлау өсөн ярашланған өйгә индерә. Ҡарағыҙ әле яланда умартасы йөрөй.

(Төтөн борҡолдатып йөрөп ята.)

Өсөнсө туҡталыш:
— Мин – умартасы, бал ҡорттарымды тәрбиәләп йөрөп ятам.
— Һеҙ, балды нисек алаһығыҙ?
— Ошо төтәткес менән бал ҡорттарын осороп ебәрәмдә, эсеән керәҙ алам.

(Алып күрһәтә)

— Ошо керәҙҙең эсендә бал бар, керәҙҙең балын һығып алыр өсөн, бал ҡыуыу аппаратына һалалар һәм ошондай бал алалар.
— Ошо кейемдәрҙе нимә өсөн кейгәнем икән, кем белә?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

Таҡтала карточкалар менән эштәр. Балдың нисек килеп сыҡҡанын карточкалар ярҙамында һөйләйҙәр.

(Умартасы менән хушлашыу.)

Дүртенсе туҡталыш:
— Өҫтәлдә парфюмериялар ята. Шуның янына киләләр.
— был әйберҙәр бөтәһенең дә составында бал бар.
— Һеҙ нисек уйлайһығыҙ ни өсөн бал ҡушҡандар икән?

(Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Бал бик файҙалы.
— Бал ҡортоноң тағыла бер үҙенсәлеге бар. Улар кешене сағалар. Бал ҡортоноң сағыуын элек-электән файҙалы тип һанағандар һәм төрлө ауырыуҙарҙы дауалағандар.

(Балалар ултырғыстарға ултыралар.
Схема ҡарап һөйләмдәр төҙөйҙәр. Балдың ете мөғжизәһен иҫкә төшөрәләр.
Балаларҙан тулы яуап алыу һәм активлаштырыу.)

— Нәҙекәйбил бына һиңә сәскәләрҙең таждарын йыйырға ярҙам иттеләр, хәҙер сәскәнән –сәскәгә бал йыя алаһың.
— Рәхмәт һеҙгә, бына минән һеҙгә күстәнәс бал.

(Осоп сығып китә.)

— Бал менән бергәләшеп сәй эсеп алайыҡ

(Тәрбиәсе баларҙы маҡтап ,хуплап үтә.)